Sosyoloji hakkında bilgi sahibi olmanız için okumanız gereken 10 kitap

Sosyolojide Temel Kavramlar, sosyolojinin temel kavramlarını anlamak isteyen herkesin yararlanabileceği bağımsız bir metin. Konu başlıkları 10 ana tema altında verilmiş. Temalar özellikle konu alanlarında başlıkları daha çabuk ve kolay bulmak için hızlı bir başvuru kılavuzu olarak düşünülebilir.

80’lerde Türkiye‘de yaşanan kültürel değişimi çözümlemeyi deniyor ‘Vitrinde Yaşamak’. Bir siyasi darbenin hemen ardından, devlet şiddetiyle kurulabilmiş bir piyasanın içine doğan yeni kültürel ortamı, kendini bir imkanlar dönemi olarak sunan bu yılların kültürel alandaki çelişkili görünümlerini çözümlemeyi amaçlıyor.

İktidarın gücünü gösterişten aldığı eski siyasal sistemden, mümkün olduğunca ve giderek artan bir şekilde görünmez hale geldiği modern siyaset sistemine geçiş; bir yandan, iktidarı kişileştiren hükümdarın yerine adsız kişiler tarafından kullanılan bir yönetim aygıtının yerleşmesiyle, diğer yandan da kamuya açık cezalandırmadan gizli cezalandırmaya geçişle belirlenmektedir. Kendini öne çıkaran iktidar, bireyin oluşmasını engellemiştir; oysa karanlıklara çekilen modern iktidar herkesi bireyselleştirmek istemektedir; çünkü bireyselleştirmek, gözetim altında tutmak ve cezalandırmak, yani egemen olmak demektir.

Ahlaklı kişiler, toplum için kesinlikle birer servettir. Ama bu kişiler eğer kurum ve rollerin teknik analizinden habersizlerse, süreç ve işlevleri bilmiyorlarsa ussal olarak gerçekleştirilen sosyal ilerlemeye muhtemelen çok az katkıda bulunacaklardır. Sosyal olgulara ilişkin güvenilir bilgi, daha iyi bir toplum için özsel ve temel bir ön gerekliliktir. Bu kitapta da böyle bir bilgi verilmeye çalışılmıştır. Sosyolojinin ne olduğunun tartışıldığı bu kaynak yeni baskısıyla okuyucuya sunulmaktadır.

Amerikalı toplum kuramcısı George Ritzer, bu ilginç çalışmasında, Mc-Donald’s teriminin bunlardan ibaret olmadığını yalın ve çarpıcı bir üslupla ortaya koyuyor. McDonald’s, toplama kampı modelinden ilham alarak bütün dünyayı “akılcılığın demir kafesi” içine hapseden toplumsal, eko-nomik, kültürel bir sistemin adı. McDoktorlar’dan McÜniversiteler’e Mc-Gazete ve McEğlence’ye kadar insan yaşamının bütün alanlarını yutmakta olan bir kafes.

Çağımızın önemli filozoflarından Baudrillard bu kitabında, çarpık tüketim anlayışını ele alıyor. Gerçek ihtiyaçlar ile sahte ihtiyaçlar arasındaki ayrımın ortadan kalktığı tüketim toplumunda birey, tüketim mallarını satın almanın ve bunları sergilemenin toplumsal bir ayrıcalık ve prestij getirdiğine inanıyor.

Kısa süre önce hayata veda eden Zygmunt Bauman‘ın en önemli çalışmalarından biri ‘Sosyolojik Düşünmek’. Özellikle modernlik ve postmodernlik çalışmalarıyla ses getiren Bauman, sosyal bilimler alanında son derece ilginç bir kitap sunuyor bize. ‘Sosyolojik Düşünmek’, herkesin sosyolojinin anlamı ve işlevi, sosyolojide değişik tarzlar ve yaklaşımlar üzerine bilgilenmesini sağlayacak önemli bir kaynak.

Debord‘un ‘Gösteri Toplumu’ adlı kitabı yıkıcı olduğu kadar tarihe de direnebilmiş bir eserdir. 70’lerde yayımlandığında “aşırı” tezleri nedeniyle “şok” yaratmış, 80’lerde ise hayatın doğruladığı bir metin olarak kabul görmüştür. Egemenliğini tüm dünyada çoktan kurmuş ve gündelik dile geçirmiş olan gösteri toplumunu ilk kez tanımlayan ve adlandıran Debord, kapitalist iktisadın ve meta dolaşımının uzantısı olarak nitelendirdiği gösteri egemenliğinin sosyalist oldukları iddiasında olan ülkelerde de var olduğunu; dünyanın yeniden tek bir pazar haline geleceğini ve bürokratik iktidarların da Amerikan tipi gösterinin hakimiyeti altına gireceğini söylemiştir.

‘Küreselleşme’ kitabında Bauman, küreselleşmenin getirdiği ahlaki ikilemlere, çarpıcı örnekler vererek değiniyor. Yiyeceğin bol olduğu yere gitmek isteyen açlar, büyük paralar ödeyerek sonunda kendilerini “çatık kaşlar“ın beklediği yolculuklarına çürük teknelerle, kimliksiz çıkarken; zenginler uçakların birinci mevkilerinde şampanyalarını yudumlayarak küreselliğin tadını çıkarıyor, üstelik daha ucuza.

Emile Durkheim, 20. Yüzyıl toplumbilimcileri arasında önemli bir yeri olan bilim adamıdır. Toplumbiliminin kendine özgü konusu, yöntemi ve uygulama teknikleri üzerine uygulamalı birçok çalışma yapmıştır. 1896’da kurup 1913’e değin yayımını sürdürdüğü I’Ann’ee Sociologue dergisindeki incelemeleri özellikle anılmaya değerdir. Durkheim, intihar olgusunu incelerken “toplumsal yaşamın başlıca alanlarını örgütleyen eşgüdülmüş, yönverici düşünceler ve davranış kuralları toplamı” demek olan toplumsal kurumların ve kurumlaşma süreçlerinin önemini anlatmakta ve toplumbiliminin kullanım alanlarını ve yollarını göstermektedir.