KÜLTÜR-SANAT HABERCİLİĞİ Temel Bilgileri

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

1.1. Temel Kültür-Sanat Bilgisi

 Kültür-sanat kavramı tarih, arkeoloji, yayımcılık, mimarlık gibi kültür alanlarını ve sinema, plastik sanatlar, müzik, tiyatro gibi sanat alanlarını içeren büyük bir alandır.

 Kültür, insanlar arasındaki ortak inançlar, değerler, hareket ve davranış tarzlarıdır. Bir toplumun şarkıları, dansları, sosyal kuralları ve dili o toplum kültürünün öğeleridir.

 Kültür, insan olarak belli bir toplumda öğrendiklerimizle davranış ve düşünce sistemimizin toplamı sayılabilir. Ne yediğimiz, ne içtiğimiz, ne okuduğumuz, nelere sempati ile yaklaşırken nelere tepki duyduğumuz, ait olunan grup, küme ya da toplumu karakterize eder. Günümüzde iletişimin hızlı yapılabilmesi, kültürel ve bilimsel gelişmelerin anında yayılmasına olanak sağlamıştır.

Kültür birbirine uyan ve birbirini tamamlayan parçalardan meydana gelir. Toplumun bireyleri tarafından paylaşılır ve insanların ihtiyaçları üzerine kurulur.

Kültür insanoğlunun gelişimine, kendini yenilemesine ve aynı zamanda geçmişle bağlarını kurmasına yardımcı olan temel ihtiyaçtır. İnsanoğlu, bilmeden hatta istemeden de olsa kültürel etkileşimden kendini soyutlayamaz. Gazeteci, yaşadığı toplumdaki bireyleri yetiştirmeye, yönlendirmeye, onlara bu konuda yeni kapılar açmaya yönelik bilgilendirici haberler yapar. Aynı zamanda bu alanda yaşanan gelişmeleri duyurarak onların bilinçlenmesine yardımcı olur.

Sanat ise insanlık tarihinin her döneminde var olan bir olgudur. İnsanlığın geçirdiği evrimler yaşama biçimlerini, yaşama bakışlarını, sanat biçimlerini ve sanata bakışlarını değiştirmiş; her dönemde ve her toplumda sanat farklı görünümlerde ortaya çıkmıştır. Thomas Munro’ya göre; “Sanat doyurucu estetik yaşantılar oluşturmak amacıyla dürtüler yaratma becerisidir.”

Hegel’e göre sanattaki güzellik doğadaki güzellikten üstündür. Sanat insan aklının ürünüdür. Kendisine doğanın taklidinden başka amaç bulmalıdır.

Sonuç olarak sanat, deha düzeyindeki zekânın, var olana karşı tepkinin, tutarlı bir bütünlük içerisinde somutlaştığı bir alandır.

Kitle iletişim araçlarında yer alan sanat olaylarını (sergi, tiyatro, film vs.) gazeteci ya haber biçiminde ya da eleştiri türünde hazırlar. Eğitsel eleştiri; dikkati ve gözlem gücünü, düşünme ve düşündüğünü dile getirme yeteneğini geliştirir, konunun daha iyi öğrenilmesini sağlar. Böylece basın, sanatı konu ederek eğitim işlevini de yerine getirmiş olur.

1.2. Kültür-Sanat Muhabirinin Nitelikleri ve Çalışma Koşulları

Öncelikle kültür-sanat muhabiri, alt alanlar arasında birçok ilişki bulunmasından dolayı kültür ve sanatın her alanına dair genel bilgi sahibi olmalıdır. Ama bunun ötesinde kültür-sanat muhabirinin belli bir alanda veya birçok alanda uzmanlaşması faydalıdır.

Belli bir alana özel ilgi, o alanda haberciliğin kalitesini yükseltir. Ancak ağaçlara bakarken ormana üstten bakmaktan vazgeçilmemelidir. Kültür ve sanat evrensel bir alan olduğu için bu alanda muhabirlik yapanların yabancı dil bilmeleri önemlidir. Ayrıca soru sorma, analitik düşünme, olaylar arasında bağ kurabilme, konulara haber gözüyle bakabilme yeteneklerinin yanı sıra bilgisayar kullanımına hâkimiyet de bu alanda çalışacak olanlar için önemlidir.

Muhabir, kültür-sanat alanının içinde yer almalıdır. Sürekli etkinliklere katılmalı, iyi bir okur olmalı, özellikle kültür ve sanat gündemini yakından takip etmelidir. Sergilere, müzelere, konserlere ilgi duymalıdır. Farklı olanı görebilme yeteneği olmalıdır. Hızlı olmalı, söylenenleri çabuk kavrayabilmelidir.

• Kültür-sanat servisleri nasıl çalışır?

Editör hafta başında gelen mailler, postalar, basın bültenleri, basın tanıtım CD’leri doğrultusunda bir program hazırlar. Ardından muhabirlere hazırlayacakları haberlerle ilgili basın bültenlerini, basın tanıtım CD’lerini verir. Muhabir, gün içinde izlediği rutin ya da özel haberini en kısa sürede tamamlayıp editöre teslim etmelidir. Editör, haberleri gözden geçirerek gerekirse değişiklikler yapar. Haberleri kısaltır ya da uzatır. Bütün haberler tamamlandığında ve haberlerin görsel malzemeleri geldiğinde haberler görsel sanatlar bölümüne gönderilir. Burada daha önceden hazırlanmış sayfa planına göre görsel sanatlar ekibi, yazıları ve fotoğrafları sayfalara yerleştirir. Sayfalar bittikçe çıktıları alınarak redaktörlere gönderilir. Redaktör, gerekli düzenlemeleri yaptıktan sonra sayfaları görsel sanatlar bölümüne tekrar getirir ve gerekli düzeltmeler yapıldıktan sonra sayfalar basıma gönderilir.

1.3. Kültür-Sanat Servislerinin Yapısı

Kültür-sanat servisleri, kültür-sanat gündeminin niteliği nedeniyle medya içindeki diğer servislere oranla daha esnek bir yapıya sahiptir. Ülkede ekonomik ve politik alanda gündem sürekli değişmektir. Bu alanlarda çalışan gazeteciler yoğun bir tempoda, zamanla yarışmaktadır. Bu alanlarla kıyaslandığında kültür-sanat gündeminin daha yavaş akmakta olduğu söylenebilir. Bu da kültür-sanat servislerine belli bir kolaylık getirmektedir.

Kültür-sanat servisleri edebiyat, sinema, tiyatro, müzik, plastik sanatlar, karikatür, fotoğraf gibi sanatın tüm dallarını kapsayan geniş bir yelpazede güncel haberler hazırlarlar. Kültür-sanat servisi medyanın yayın kimliğine göre organizasyondaki önem derecesi artan ya da azalan bir servistir. Medya organizasyonunun belirlediği tüketici kitlesinin (okuyucu, dinleyici, izleyici) niteliğine göre bu servisin haber üretimindeki etkinliği değişkenlik gösterir.

Yayın kimliği kitle gazeteciliğine doğru bir eğilim gösteren gazetelerde, düzenli bir kültür-sanat servisi ile kültür-sanat sayfasına rastlanmaz. Bu tür gazeteler, kültür-sanat etkinlikleri ile ilgili haberleri haftanın belli günlerine yayma eğilimi gösterir. Yayın kimliği kitle gazeteciliğine uygun olmasına rağmen, tüketicilerinin demografisindeki çeşitlilikle doğru orantılı olarak yayın yapan medya organizasyonlarında ise düzenli bir kültür-sanat sayfası ile kültür-sanat servisi bulunur.

Fikir gazeteciliğini yayın kimliği olarak belirlemiş medya organizasyonlarında kültür-sanat servisleri, uzman ve dinamik bir kadro ile çalışır. Fikir gazetelerinde alanla ilgili sayfa sayısı binin üstündedir. Kültür-sanat etkinliklerine geniş yer vermenin yanında yorum, eleştiri ve ayrıntılı röportajlarla fikir gazeteleri sayfalarını zenginleştirmektedir.

Kültür-sanat servisi; editör, editör yardımcısı ve haber kaynaklarına göre uzmanlaşmış muhabirlerden oluşur. Muhabirler gerektiğinde kültür-sanat eleştirmeni gibi belli konularda (sinema, tiyatro, kitap, sergi) eleştiri yazıları hazırlayabilmektedirler.

Servis editörünün görevleri şöyle sıralanabilir:

• Sabah gündem toplantılarına girerek servis gündemindeki haberleri genel yayın yönetmeni ve yazı işleri müdürüne sunar. Gerektiğinde vitrine (gazete için birinci sayfa, dergi için kapak, radyo-TV haberlerinde ilk üç haber arasına girecekler) çıkarılacak haberleri önerir.
• Yazımı tamamlanmış haberler ile gün içinde izlenecek haberlerin ayrıntılarını gündem toplantısında anlatır.
• Kültür-sanat muhabirlerini rutin ve özel haberlerle yönlendirir.

• Kültür-sanat muhabirlerinin belli uzmanlık alanlarına yönelmesini sağlar.

• Rutin ve özel haber konularını belirler. Günlük haber akışı içinde gerekli gördüğü rutin haberlere muhabir ve foto muhabir gönderir. Servis içindeki haber akışını denetler.

• Kendi servisine ayrılan alan için gerekli haberleri düzenler. Başlık ve resim altlarını yazar ya da yazımını denetler.

• Gazetede kendi servisine ayrılan sayfa ya da sayfaların mizanpajdan sonraki son kontrolünü yapar.

 Haber Kaynakları

Sanatçılar, sanatçıların yaptığı işi sergilemek isteyen yapımcılar, kimi zaman okullar, yapılan ürünleri duyurmak için kurulan halkla ilişkiler kurumları ve yabancı yayınlar, kültür-sanat servisinin vazgeçilmez haber kaynaklarıdır.

Son yıllarda kültür-sanat servislerinin haber kaynakları genelde basın bültenleri oldu. Bunun olumlu ve olumsuz yanları bulunmaktadır. Bültenler, haberciye derli toplu bilgi sunmakta ve işini kolaylaştırmaktır. Ancak habercinin haber üzerindeki yaratıcılığını kısıtlamaktadır. Bültende yer alan abartı, övgü gibi yargıların aynen habere yansıtılması gibi sakıncaları bulunmaktadır. Servisin muhabirleri tabii ki bültenlerden yararlanacaktır. Ancak bir muhabirin unutmaması gereken, haberin aslının ‘dışarıda’ olduğudur.